اين روزها، داشتن يك روتين پوستی به عنوان يك حُسن تلقی می شود. افراد وقتی نتيجه خوب و رضايت بخش آن را می بينند، آن را به صورت جدی تر دنبال مي كنند و از آن غافل نمي شوند. همچنين برای داشتن پوستی سالم و چهره ای زيباتر، تعداد زيادی ويدئوهای آموزشی زیبایی از قبيل روتين های صبحگاهی و آرايشی می بينند تا روتين های خود را اصلاح و كامل كنند.
اما اين روالی كه شايد برای خيلی ها، معمولی و آسان به نظر برسد، برای افراد مبتلا به اختلال وسواس فكری- جبری يا همان OCD (Obsessive- Compulsive Disorder) می تواند بسیار کار سختی باشد!
اختلال وسواس فكری- جبری (OCD)، اختلالی است كه شخص مبتلا به آن، افکار و احساسات غیر قابل کنترل و تکرار شونده ای را تجربه می كند و برای رهایی از اضطراب ناشی از آنها يا جلوگيری از رخ دادن برخی فاجعه ها مجبور به انجام رفتارهای خاصی، كه جبری هستند، می شود و اين می تواند به یک چرخه بی پایان و فرسايشی هم برای خودشان و هم اطرافیانشان تبدیل شود.
راستش را بخواهيد، افراد مبتلا به OCD، در مورد بسیاری از کارهای روزمره خود، اين احساس را تجربه می كنند كه يكی از آنها همين موضوع مراقبت از پوست است.
چگونه انواع اختلالات OCD بر انجام روتین پوستی اثر می گذارند؟
«مغزهای ما، یکسان نیستند!». به عنوان مثال، اگر فردی مستعد افسردگی باشد، دیدن یک فیلم غم انگیز ممکن است باعث بروز نشانه های افسردگی در او شود؛ در حالی كه در شخص دیگری، ممکن است فقط برای چند ساعت احساسات غم انگیز ایجاد كند، اما بعد از آن به آرامی از بین برود و هيچ اثری از خود باقی نگذارد. بدين ترتيب در اشخاصی هم که دچار اختلال وسواس فكری- جبری هستند و برای درمان آن اقدامی نكرده اند، فعالیت هایی که نیاز به دقت، نظم یا پرداختن به جزئیات دارند، ممكن است چالش برانگيز باشد.
شاید تصور كنيم كه یک روتين مراقبت از پوست برای بسیاری افراد، یک کار ساده و بدون درگيری فکر است، اما در واقع برای افرادی که با این مشکل، دست و پنجه نرم می کنند، می تواند یادآور عادات ناسالم، چك كردن كارها و تشریفات یک ساعته و در نتيجه يك كار نسبتاً سخت و فرسايشی باشد!
از آنجایی که اختلال وسواس فكری- جبری دارای چند زیرگروه است، علت دقیقی که ممکن است فرد مبتلا به آن در مواجهه با یک روتين پوستی به مشكل بخورد، می تواند متفاوت باشد.
افراد مبتلا به وسواس‌های «وارسی كردن» به احتمال زياد، افكار و احساساتی مانند «به نظر درست يا كامل نمی آيد!» را تجربه می كنند و احساس اجبار برای انجام دوباره يك كار آن هم بارها و بارها دارند تا زمانی كه احساس درونی «درست و بی نقص بودن» برايشان حاصل شود. مثلاً در انجام روتين پوستی، اگر در یک مرحله از آن، احساس تمام و كمال نداشته باشند، ممکن است برنامه روتین را دوباره از ابتدا شروع کنند تا زمانی که احساس درستی و كامل بودن پیدا کنند. این ممکن است به طور مکرر اتفاق بیفتد و باعث شود که آنها به دلیل زمان‌بر و سخت بودن، از مراقبت پوستی به طور کامل دست بردارند!
اشخاصی که با وسواس آلودگی درگير هستند، هر فکر ناخواسته‌ای پيرامون آلوده بودن چيزی در طول انجام مراحل روتين، ممکن است آنها را وادار کند که يك يا چند مرحله از کار را دوباره به طور اجباری انجام دهند تا از تجربه‌ای «پاک و خالص» در طول روتین مراقبت از پوست، اطمینان حاصل کنند.
راه دیگری که OCD می تواند در مراقبت از پوست تداخل ایجاد کند، تفکر خرافاتی است که می تواند افراد مبتلا به این اختلال را آزار دهد. افكاری مانند «اگر مراقبت از پوست را به این ترتیب انجام ندهم، اتفاق بدی رخ می دهد!» سبب مي شوند انجام کاری خارج از دستور، حتی یک مرحله، در زمانی كه فرصت كافی برای انجام آنها نيست، ايجاد دغدغه كند و در نهايت باعث شود که به طور کلی از آن صرف نظر کنند.
آنچه گفتيم، تنها تعدادی از مواردی هستند که OCD می تواند بر روال مراقبت از پوست تأثیر بگذارد. از آنجایی که مغز هر کس متفاوت عمل می کند، موقعیت های احتمالی بسیار بیشتری وجود دارند. به عنوان مثال از زبان يك مراجع مبتلا به OCD می شنويم كه می گويد: «من برای مدتی فقط می توانستم صورتم را در حمام، زير دوش بشويم و فقط یک مرطوب کننده سریع بزنم. فكر بيشتر شدن اجبارها برای انجام روتين پوستی برايم ناراحت کننده بود. ممکن بود دير به سر كارم برسم و حتی گاهی اين افكار و احساسات باعث ايجاد حالت تهوع برايم می شد. بسیاری از مردم عاشق روتين های روزانه هستند و آنها را آرامش بخش و مؤثر می دانند؛ با این حال، برای من و سایر افراد مبتلا به OCD، همين برنامه ها می توانند به راحتی علائم اختلال را بروز دهند.»
پيش به سوی يك روتين سالم مراقبت از پوست، همراه با OCD
به نظر می رسد ساده ترين راه اين است كه از تمامی اين روتين های پوستی صرف نظر شود، اما این برای پوست یا ذهن ما سالم نیست. روان درمانگران می گويند که لزوماً نباید از تمرین‌هایی که سلامت روان را به مخاطره می اندازند، اجتناب کنیم. برعکس، اگر از افكار، احساسات و هيجانات خود آگاه باشیم، می توانیم هوشيارانه آنها را در همه جنبه‌های سلامت و زيبايی، به خدمت بگيريم به طوری كه آنها به نفع ما كار كنند نه به ضرر ما. این توصیه می تواند برای هر روتینی در فرد مبتلا به OCD، از آشپزی گرفته تا پروژه های کاری، مفید و كمك كننده باشد.
در روند درمان مراجع مبتلا به OCD كه در بالا عنوان شد، او اظهار می كند: «اولين قدم برای من، اين بود كه روال خود را به هم بزنم که مسلماً در ابتدا استرس زا بود. من روتين چرخشی مراقبت از پوست را به كار بردم؛ به این صورت که مصرف محصولات پوستی مورد نظر در روزهای مختلف، متفاوت باشد و جالب آن كه اين روزها مورد توجه خيلی ها قرار گرفته است. بدين ترتيب در نهایت توانستم یک روتین مراقبت از پوست داشته باشم بدون اين كه لازم باشد یک روتين ثابت را در هر روز انجام دهم و این باعث می شود کمتر درگیر ماهیت تكراری و تشريفاتی بودن آن شوم؛ يك شب سرم روشن كننده می زنم، شب دیگر رتینول. من هر چند روز در هفته، پاک کننده هایم را عوض می کنم که هركدام مزایای متفاوتی دارند. برای من مراقبت از پوست به اين شكل، بدون افتادن در دام يك روتين، ساده تر است، ضمن اين كه آن افكار وسواسی هم كمتر پديدار می شوند!»
اگر مبتلا به OCD هستید، بهترین راه برای رسیدن به یک آرامش حين انجام روتین ها، درمان است. درمان تخصصی OCD، مانند رويارويی و جلوگيری از پاسخ (ERP)، كه توسط درمانگر متخصص اختلالات وسواسی انجام می شود، می تواند به فرد کمک کند تا از اين اختلال آزاردهنده گذر كند و به دنيای واقعی، معنای بيشتری ببخشد.
این تکنیک، فرد را دقيقاً در معرض چيزهايی قرار می دهد كه او را مضطرب می كند و علی رغم چالش برانگیز بودن آن، استاندارد طلایی در درمان OCD است. در درمان OCD (به ویژه برای کسانی که با زیرشاخه‌هایی مانند وسواس وارسی كردن، کمال‌گرایی یا وسواس نظم/تقارن دست و پنجه نرم می کنند)، افراد یاد می‌گیرند که چگونه با دستكاری روتين، احساس راحتی بيشتری داشته باشند و به جای پافشاری بر آنها، نقص هايشان را بپذیرند.
همچنين يادمان باشد كه زندگی مبتنی بر ارزش‌ها می تواند الگوی مفيدی در عملكردهايمان باشد. به ارزش ها برای هدايتمان در زندگی، ميدان دهيم و ترس هايمان را از آنها دور كنيم! اگر داشتن يك روتین مراقبت از پوست برای ما ارزش است، بايد با دور شدن از اضطراب، به سمت آن حرکت کنیم.
در پايان باز هم تأكيد می كنيم اگر در انجام کارهای روزمره با مشکل مواجه هستيد یا گرایش های وسواس فكری-جبری دارید، مراجعه به یک درمانگر می تواند برايتان مفید باشد.
نظرات کاربران